„ჩემი ხარაგაულის“ რედაქცია აგრძელებს რუბრიკას – „ფერმერი გვირჩევს“. ამ რუბრიკას უძღვება საშიკო ხიჯაკაძე, – შვეიცარიული აგრარული სკოლა „კავკასიის“ კურსდამთავრებული ფერმერი.

საშიკო ხიჯაკაძემ 2013 წელს დაამთავრა აგრარული უნივერსიტეტის ზოოტექნიკური ფაკულტეტი, 2019 წელს – საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის აგრარული მეცნიერებისა და ბიოსისტემების ინჟინერინგის ფაკულტეტი, სატყეო საქმის ბაკალავრის ხარისხით. ამჟამად სწავლობს ამავე ფაკულტეტის სამაგისტრო პროგრამაზე სამკურნალო მცენარეების მოყვანის ტექნოლოგიის მიმართულებით.

საშიკო ხიჯაკაძე 2022 წლის სექტემბერში სასწავლო ვიზიტით იმყოფებოდა შვეიცარიაში, სადაც პრაქტიკულად შეისწავლა სადედე და მეხორცული მიმართულების საკითხები მეღორეობისა და მესაქონლეობის ფერმებში. ეს ფერმები ფუნქციონირებენ ბიო მეურნეობის საერთაშორისო სტანდარტების დაცვით.

ის შვეიცარიაში ასევე მონაწილეობდა ცხოველთა საკვების დამზადება-კომბინირების პროცესში. საშიკო ხიჯაკაძეს სურს, რომ უცხოეთში მიღებული ცოდნა და გამოცდილება დაინტერესებულ პირებს ჩვენი გაზეთის ფურცლებიდან გაუზიაროს.

საქართველოში საძოვრები მოიცავს ქვეყნის მთლიანი ტერიტორიის დაახლოებით 25%-ს, რაც დაახლოებით 1,7 მლნ ჰექტარია და სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების საერთო ფართობის 50%-ზე მეტია.

საძოვრები მეცხოველეობის მიმართულების ფერმერებს უზრუნველყოფს იაფი და ხელმისაწვდომი საკვები მარაგებით. ფერმერს შეუძლია ცხოველები წლის სხვადასხვა დროს, – ბუნებრივი, კლიმატური და სეზონური პირობების გათვალისწინებით, – ძოვებისთვის უკეთესი პირობების მქონე ადგილებში გადაიყვანოს. საძოვრების გამოყენება ამცირებს ცხოველების გამოსაკვებად საჭირო შესასყიდი საკვების რაოდენობას.

საოჯახო მეურნეობების საშუალოდ 46%-ს ჰყავს პირუტყვი. მათი დიდი ნაწილი მცირე ზომის მეურნეობაა. 270 ათასი საოჯახო მეურნეობიდან, რომლებსაც ჰყავთ მსხვილფეხა რქოსანი ცხოველი, 80% ფლობს ხუთ სულზე ნაკლებს; ხოლო მათი რაოდენობა, ვინც 10 სულს და მეტს ფლობს, 5%-ს შეადგენს.

მეცხვარე ფერმერებიდან 50 სულზე მეტი ცხვარი მხოლოდ 15%-ს ჰყავს. მიღებული პროდუქციის დიდ ნაწილის – დაახლოებით 80%-ს ოჯახში მოიხმარენ, რაც თვალსაჩინოს ხდის მეცხოველეობის მნიშვნელობას სოფლად მცხოვრები ადამიანებისთვის, როგორც შემოსავლის კუთხით, ასევე საარსებო თვალსაზრისით.

მეცხოველეობა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სოფლად სიღარიბის შემცირებაში. ქვეყნის მასშტაბით, ამ სექტორით იქმნება არაერთი პროდუქტი, – როგორც სასოფლო-სამეურნეო პირველადი წარმოების, ასევე გადამუშავების შედეგად მიღებული. ეს მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მთლიანი შიდა პროდუქტის წარმოებაში, რაც თავისთავად გავლენას ახდენს ქვეყანაში ეკონომიკური და ფინანსური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე.

აუცილებელია, ფერმერმა იზრუნოს ბუნებრივი რესურსების სწორად და ეფექტურად გამოყენებაზე. ეს მას თავიდან აარიდებს ბევრ ისეთ პრობლემას, რომელიც შესაძლებელია ბუნებრივი რესურსების არასწორი გამოყენების შედეგად დადგეს. ასე მაგალითად, თუ წყლის რესურსს არასწორად გამოვიყენებთ, ან ზენორმირებულად დავღვრით ნიადაგის ზედაპირზე, ეს გამოიწვევს ნიადაგის ეროზიას; ნიადაგს უსარგებლოს და არამდგრადს გახდის.

საძოვრის არანორმირებულად გამოყენების გამო, შესაძლოა, მოხდეს გაუდაბნოება; მაგალითად, ცხვრის ძოვების შემთხვევაში, მისი პირის აპარატიდან გამომდინარე, თუ არ ხდება საძოვრების ცვლა და დიდი ხნის განმავლობაში ხდება ცხვრის ან თხის ერთი და იგივე საძოვარზე ძოვება, საძოვარი გაუდაბნოვდება.

ამიტომ ფერმერები მიმართავენ ძოვების სხვადასხვა ტიპს. ძირითადად, ხდება ცხოველის გარეკვა საკუთარ ნაკვეთში ან ნაკვეთების მიმდებარე ტერიტორიებზე. ზოგიერთ შემთხვევაში ფერმერები იყენებენ ზაფხულის საძოვრებს, სადაც მთაში გაჰყავთ ზაფხულის პერიოდში საძოვრად ცხოველები. ასევე ადგილზე აწყობენ კულტურულ შეთესილ ნაკვეთებს (ძირითად, ეს ხდება დიდ მეურნეობებში, რომლებსაც ცხოველები მუდმივად ადგილზე ჰყავთ).

ფერმერები ასევე არსებულ ბუნებრივ საძოვარს ყოფენ რამდენიმე ნაწილად. დანაწილება ხდება სხვადასხვა მეთოდით. ყველაზე მარტივი და ეფექტურია ელექტრო მწყემსით დაყოფა, – ხდება კალიდოლური სისტემის მოწყობა, სადაც ცხოველი მოძრაობს საძოვარზე მისასვლელად, საწყის ეტაპზე ცხოველის ძოვება ხდება პირველ ნაკვეთზე.

პირველი ნაკვეთის გაძოვების შემდეგ ცხოველი გადაჰყავთ შემდეგ ნაკვეთში და ა.შ. ნაკვეთები იმ პრინციპით უნდა იყოს დაყოფილი, რომ ბოლო ნაკვეთში გაძოვების შემდეგ პირველ ნაკვეთში უკვე უნდა იყოს ბალახი გაზრდილი საძოვრად. ეს მეთოდი ყველაზე ეფექტურია ბუნებრივი რესურსების გამოყენების კუთხით, ასევე ცხოველის სწორი ექსპლოატაციის თვალსაზრისით.

საბოლოო ჯამში, მეტი და ჯანსაღი პროდუქციის მიღება ცხოველისგან ფერმერის ეკონომიკურ მდგომარეობას აუმჯობესებს.

საშიკო ხიჯაკაძე

ფერმერი

ამავე თემაზე

კულტურული ნათესების მოწყობის ეფექტურობა

ცხოველთა ჯანმრთელობის დაცვის მნიშვნელობა

ფერმერი გვირჩევს – სწორი წველის მნიშვნელობა