ცხოველთა ჯანმრთელობის დაცვისა და ჯანსაღი პროდუქციის მისაღებად აუცილებელი პირობაა ცხოველის სწორი ექსპლოატაცია და ჯანმრთელობის დაცვა. ეს, თავის მხრივ, მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ფერმერის ეკონომიკურ სარგებელზე.

ფერმერმა ცხოველისგან მაქსიმალური პროდუქცია რომ მიიღოს, გარკვეული სტანდარტები უნდა დაიცვას. ერთერთი ასეთია ცხოველის სწორი წველა. განვიხილავთ ხელით წველისა და მანქანური წველის ვარიანტებს.

არსებობს საბაზისო სტანდარტი, რაც ნებისმიერი მეთოდით წველის შემთხვევაში უნდა დავიცვათ, – არ აქვს მნიშვნელობა, ხელით ხდება მოწველა თუ მანქანა-დანადგარით.

ნებისმიერი მეთოდის გამოყენებისას აუცილებელია, რომ ცხოველის სადგომი იყოს სუფთა მდგომარეობაში; ცხოველი იყოს გასუფთავებული ზედმეტი ნადებისგან, ასეთის არსებობის შემთხვევაში; მწველავს არ უნდა ეკეთოს რაიმე სახის სამკაული; ხელები უნდა ჰქონდეს დეზინფექცირებული და სუფთა ტანსაცმელი უნდა ეცვას. მოწველამდე ცური უნდა გასუფთავდეს და ჩამოიბანოს სპეციალიზირებული დეზინფექცირებული საწმენდი საშუალებით.

აუცილებელია პირველადი ჩამოწველა. ეს პირველადი ჩამონაწველი უნდა ჩაიღვაროს არა სადგომის ტერიტორიაზე, არამედ დახურულ არხში, სადაც გარანტირებულად უზრუნველყოფილი იქნება, რომ ვერ მიწვდება სხვა ცხოველი.

პირველადი ჩამოწველის შემდეგ საჭიროა ცურის დამასაჟება და ამის შემდეგ უნდა დავიწყოთ წველა.

nხელით წველის დროს აუცილებელია ცხოველის კუდის ფიქსაცია იმისათვის, რომ საწველი ჭურჭლის სისუფთავე დავიცვათ და წველის დროს რძე კუდით არ დაბინძურდეს.

ცურზე პირველი შეხებიდან არა უგვიანეს 90 წამისა, უნდა დაიწყოს მოწველა. აუცილებელია ცხოველის ბოლომდე გამოწველა, რადგან ცურში რძის დარჩენა მასტიტების წარმოქმნას იწვევს.

ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ არ მოხდეს ცურთითის გამოწელვა. წველა უნდა მიმდინარეობდეს ცურთითის მუშტში მოქცევით, ხელის მოჭერა ზემოდან ქვემოთ მიმართულებით. ამ წესის დარღვევის შემთხვევაში, ცურთითი გამოიწელება და კაპილარები დაზიანდება, რაც მონაწველზე სისხლის გამოყოლას გამოიწვევს და რძე გამოსაყენებლად უვარგისი გახდება. ასეთი ხშირი შემთხვევები კი ცხოველის ჯანმრთელობას გააუარესებს.

სოფლის პირობებში ფერმერებს ხშირ შემთხვევაში არ აქვთ იმის ფუფუნება, რომ საწველი ადგილი ცალკე ჰქონდეთ მოწყობილი და ცხოველს იქვე წველიან, სადაც მისი მუდმივი სადგომია. წველის შემდგომი გართულებების თავიდან ასაცილებლად უმჯობესია, ცური მოწველის დასრულების შემდეგაც ჩამოვბანოთ; რადგან წყლის ზემოქმედებით, ცხოველი გარემოდან ბაქტერიებით დაბინძურებისგან, გარკვეულწილად, დაზღვეული იქნება. შესაძლოა, გამოვიყენოთ სპეციალიზირებული წველის შემდგომი ცურის სადეზინფექციო საშუალება. ასევე რეკომენდირებულია წველის წინა სადეზინფექციო საშუალების გამოყენება, წველის დაწყებამდე,

nმონაწველი რძის სისუფთავე მანქანური წველის შემთხვევაში უფრო დაცულია, ვინაიდან წველა დახურული მეთოდით მიმდინარეობს; რძე არ ხვდება ღია სივრცეში და დაცულია მტვრის, მწერების, ცხოველის ბეწვის და სხვა სახის დამაბინძურებლებისგან.

მანქანური წველის დროს საწველი აპარატი უნდა იყოს სუფთა და დეზინფექცირებული. დენის წყაროსთან მიერთებული ეს აპარატი უნდა იყოს გამართული და უსაფრთხო მწველავი ოპერატორისთვის. ამ მეთოდით წველისასაც აუცილებელია დავიცვათ ჰიგიენის ყველა ნორმა. აუცილებელია ცხოველის პირველადი ჩამოწველა, ცურის გასუფთავება, წველის წინა დეზინფექცია სპეციალიზირებული სითხით, ცურის დამასაჟება და ამის შემდეგ – საწველი აპარატის მიერთება ცურთითზე.

საწველი აპარატის ვაკუუმი უნდა იყოს -4 ან -4,5. წველის ხანგრძლივობა ინდივიდუალურია, ცხოველის პროდუქტიულობიდან გამომდინარე და მიმდინარეობს 4-7 წუთის განმავლობაში. მწველავი ოპერატორი თვალს უნდა ადევნებდეს ცურთითიდან გამომავალ გამჭვირვალე მილებს ან მასზე დამაგრებულ გამჭვირვალე შემგროვებელს და თუ შეამჩნევს, რომ რძე აღარ მოდის, უნდა გაუკეთოს ცურის მასაჟი, რომლის საშუალებითაც ბოლომდე ჩამოეშვება და გამოიწველება რძე. ამის შემდეგ უნდა მოიხსნას აპარატი ცურიდან; საჭიროა ცურის წველის შემდგომი დეზინფექცია.

რეკომენდირებულია, რომ ცხოველს წველის შემდეგ საკვები მივცეთ, რომ მაშინვე მოსასვენებლად არ დაწვეს. ამით თავიდან ავიცილებთ ცურის ბაქტერიულ დაბინძურებას. რძე უნდა მოვათავსოთ თავდახურულ ჭურჭელში. საწარმომდე რძის ტრანსპორტირება სპეციალიზირებული სამაცივრე ტრანსპორტის გარეშე არ არის რეკომენდირებული. რძის სამაცივრე აგრეგატის გარეშე ტრანსპორტირება მხოლოდ და მხოლოდ დასაშვებია 15-25 წუთის სავალ მანძილზე.

წველის შემდეგ საწველი აპარატი უნდა გაირეცხოს, მჟავით და ტუტით დეზინფექცია გაუკეთდეს. აპარატი უნდა შევინახოთ დაცულ ადგილას, რომ არ დაზიანდეს ან არ დაბინძურდეს.

ცხოველი უნდა მოიწველოს დროის თანაბარი ინტერვალით, – 12-საათიანი ან 8-საათიანი ინტერვალებით. თუ მაღალპროდუქტიულია ცხოველი და სამჯერადი წველაა, რეკომენდირებულია 8-საათიანი ინტერვალი. სხვა დანარჩენ შემთხვევაში 12-საათიანი ინტერვალების დაცვა მოგვცემს შემდეგს. ფერმერი ყოველდღიურად მიიღებს თანაბარი რაოდენობის რძეს, რაც მის ეკონომიკურ სარგებელზე დადებითად აისახება.

საშიკო ხიჯაკაძე
ფერმერი

ამავე თემაზე

მაღალპროდუქტიული ცხოველის მოვლა და კვება – ფერმერი გვირჩევს

ცხოველთა პროდუქტიულობის გაზრდა და ჯიშის გაუმჯობესება ხელოვნური განაყოფიერების გზით

ცხოველური წარმოშობის პროდუქტები რომ ჯანსაღი იყოს, აუცილებელია დავიცვათ ცხოველების კეთილდღეობა

ფერმერი გვირჩევს – როგორ დავძლიოთ კლიმატური ცვლილებებით გამოწვეული სტრესის გავლენა ცხოველებზე

ფერმერი გვირჩევს – რატომაა აუცილებელი და რაში გვეხმარება ცხოველების იდენტიფიკაცია-რეგისტრაცია

ზოოჰიგიენის მნიშვნელობა და წვლილი ცხოველთა ჯანმრთელობის დაცვაში