მარიამ დალაქიშვილი ძალადობა გამოვლილი ქალია. ის აუტისტური სპექტრის მქონე 8 წლის ნიკოლოზის დედაა. მარიამისნაირ ქალებს „გადარჩენილებს“ ეძახიან. თუმცა, თავად მარიამი თვლის, რომ გამარჯვებულია. ის გვიამბობს იმ გზაზე, რომელიც მან გაიარა და რომელიც გახდა ინსპირაცია, რომ თავად გამხდარიყო უფლებადამცველი.

მსოფლიოში ყოველი მესამე ქალი ძალადობის მსხვერპლია. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ცნობით, 2024 წლის იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით ქალთა მიმართ ძალადობის ფაქტზე 692 შემაკავებელი ორდერი გამოიცა; მათ შორის – ფიზიკური ძალადობის ფაქტზე – 140, სექსუალური ძალადობის – 38, ხოლო ფსიქოლოგიური ძალადობის ფაქტზე – 646 შემაკავებელი ორდერი.

მარიამ დალაქიშვილი ფსიქოლოგიური ძალადობის მსხვერპლია. ქორწინებაში ყოფნის პერიოდში მეუღლესგან მარიამს მუდმივად ესმოდა, რომ „ცუდი დედაა“ და მათი შვილი „დებილია“, – „დებილია“ სწორედ მისი ცუდი დედობის გამო.

მეუღლე მუდმივად ეწინააღმდეგებოდა შვილისთვის საჭირო კვლევებისა და თერაპიების ჩატარებაში. ძალადობა განქორწინების შემდეგაც გაგრძელდა და რომ არა მარიამის ადვოკატი და ფსიქოლოგი, საქმე ბევრად უფრო ცუდად იქნებოდა.

სასამართლოში მარიამის მოძალადე მეუღლე ადვოკატთან ერთად ამტკიცებდა, რომ ის იყო ძალიან კარგი ადამიანი და ცოლი ყველაფერს იგონებდა. თუმცა, სასამართლომ დაადგინა, რომ ქალი ფსიქოლოგიურ ძალადობას განიცდიდა.

მარიამმა მხოლოდ განქორწინების შემდეგ შეძლო შვილისთვის საჭირო კვლევების ჩატარება. ის, რაც ქორწინებაში მყოფმა ვერ მოახერხა, შეძლო განქორწინების შემდეგ. ქორწინებაში მყოფს ეკრძალებოდა მუშაობა და ძიძის აყვანა. მეუღლეს არ უნდოდა შვილთან ერთად საზოგადოებაში გამოჩენა. ის ამბობდა, რომ შვილი მას არცხვენდა.

დედამთილი მხარს თავის შვილს უჭერდა და ამბობდა, რომ მათ სანათესაოში აუტისტური სპექტრის აშლილობა არავის ჰქონია.

უმუშევარი და უფულო მარიამი მცირეწლოვან შვილთან ერთად ცხოვრების ახალი გზისკენ გაემართა. ბიძგი, რომელმაც ეს ნაბიჯი გადაადგმევინა, მეუღლის შვილზე ფიზიკური ძალადობა გახდა – მამამ მობილურის სატენით სცემა ნიკოლოზი იმიტომ, რომ ვერ გაუმკლავდა აუტისტი ბიჭის მდგომარეობას. მარიამმა მაშინ გადაწყვიტა, რომ ყველაფერი სასწრაფოდ უნდა დაემთავრებინა.

განქორწინების შემდეგ მარიამის შვილს დიაგნოზი  ოფიციალურად დაესვა, სახელმწიფო პენსია დაენიშნა და როგორც განსაკუთრებული საჭიროების მქონე პირი, სახელმწიფო სერვისებში ჩაერთო.

მარიამი აგრძელებს სასამართლო დავას. ორი ინსტანციის სასამართლომ მის მეუღლეს შვილისთვის ალიმენტის გადახდა დააკისრა. თუმცა, კანონის აღსრულება არ ხდება.

მძიმე და სტრესული ურთიერთობები მარიამის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე აისახა. განქორწინებიდან ერთი წლის შემდეგ პოსტსტრესული აშლილობის დიაგნოზი დაუსვეს. მას, როგორც ოჯახში ძალადობა გამოვლილ ქალს, უფასო ადვოკატითა და ფსიქოლოგით, როგორც არასამთავრობო, ისე სახელმწიფო სექტორი ეხმარება. ეს მხარდაჭერა ჰაერივით მნიშვნელოვანია და ეს უნდა გრძელდებოდეს მანამ, სანამ ამის საჭიროება არსებობს.

ფსიქოთერაპიის სესიების დროს მარიამს გაუჩნდა იდეა, რომ ძალადობის მსხვერპლი ქალების შესახებ ვიდეოისტორიები მოემზადებია. მან გადაიღო 12 ქალის ისტორია და ფეისბუქზე ატვირთა. ამავე დროს უფლებადამცველები და ფსიქოლოგები ჩაწერა. ქალები საუბრობდნენ არა მხოლოდ იმ გზაზე, რომელიც გაიარეს, არამედ იმ გამოწვევებზეც, რომელთაც განქორწინების შემდეგ უმკლავდებიან.

მარიამმა „ქალთა და შშმ პირთა მხარდამჭერი ცენტრი – ილაპარაკე“ დააფუძნა და იბრძვის ძალადობა გამოვლილი ქალებისა და შშმ ბავშვის უფლებებისთვის, ფსიქოთერაპიული მომსახურებითა და ადვოკატირებით.

2023 წელს მან საქართველოს პარლამენტში შეიტანა კანონპროექტი, რომლის თანახმადაც, ძალადობა გამოვლილი ქალების საჭიროებები სახელმწიფომ უნდა დააფინანსოს, – იქნება ეს განათლების მიღება, ფსიქოლოგის კონსულტაცია, ჯანდაცვის სერვისების დაფინანსება, დასაქმება თუ სხვ.

მარიამი თვლის, რომ ქვეყანაში ძალადობა გამოვლილი ქალებისთვის საჭიროა ახალი თავშესაფრები – დაცული სივრცეები, სადაც სრულყოფილად დაეხმარებიან ამ ქალებს გაძლიერებაში.

„არასდროს უთხრათ საკუთარ თავს, რომ იმსახურებთ ამ ყველაფერს. თუ თქვენ, თქვენი ახლობელი, მეგობარი, ნათესავი აღმოჩნდებით ასეთ მდგომარეობაში, აუცილებლად უნდა მიატოვოთ მოძალადე, – ამბობს მარიამი, – ოჯახში ძალადობა არის გამოწვევა, რომლის წინაშეც უამრავი ქალი დგას. ქალები უსამართლობის წინააღმდეგ უნდა გავერთიანდეთ და ცვლილებებისთვის ვიბრძოლოთ“.

ნინო კაპანაძე

ფოტოზე: მარიამ დალაქიშვილი შვილთან, ნიკოლოზთან და ქალთა საინფორმაციო ცენტრის გამგეობის თავმჯდომარე ელენე რუსეცკაიასთან ერთად

ეს სტატია მომზადებულია საქართველოში ქალთა პირველ კონგრესზე მარიამ დალაქიშვილის სიტყვის მიხედვით. ამ კონგრესის მიზანია ქალთა როლის გაძლიერება დემოკრატიის მშენებლობაში, ქალების აქტიური ჩართულობის ხელშეწყობა და გენდერული თანასწორობის მიღწევა.

ამავე თემაზე დაგაინტერესებთ

„უნდა ვიბრძოლოთ მავნე სოციალური ნორმების წინააღმდეგ“

„ქალებო, ჩვენ ერთმანეთის გაძლიერება შეგვიძლია“