მოსახლეობაში და პოლიტიკით დაინტერესებულ ადამიანებშიც კი ძალიან მწირია ან საერთოდ არაა იმის ცოდნა, საიდან აქვს მთავრობას ფული და რაში ხარჯავს. არც სკოლებსა და უნივერსიტეტებში ისწავლება, რატომღაც.

ამიტომ, თუ დაინტერესება დავინახე, ამ თემაზე დავწერ ხოლმე, – ამბობს ბესო ნამჩავაძე, – ეკონომისტი და ანალიტიკოსი.

პირველ რიგში: მთავრობის ფული არ არსებობს!

„მთავრობის ფულს“ რასაც ვეძახით, ამ ფულს წლის განმავლობაში მთავრობა მოსახლეობას სხვადასხვა გზით ართმევს და მერე ამ ფულს ხარჯავს.

ამ პროცესს – ფულის გამორთმევას და დახარჯვას ჰქვია ბიუჯეტი.

საქართველოში ძირითადად 2 ბიუჯეტიდან იხარჯება ფული – სახელმწიფო ბიუჯეტიდან (ანუ ცენტრალური მთავრობის ბიუჯეტიდან) და მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტიდან (ანუ მერიის ბიუჯეტიდან). გამონაკლისია აჭარა, სადაც ამ 2 ბიუჯეტს ავტონომიური რესპუბლიკის ბიუჯეტი ემატება.

საქართველოში რადგან დეცენტრალიზაციის დონე, ანუ ადგილობრივი თვითმმართველობების როლი დაბალია, ფულს, ძირითადად, ცენტრალური მთავრობა გვართმევს და ხარჯავს.

2023 წელს, მაგალითად, ყველა ბიუჯეტიდან ერთად უნდა დაიხარჯოს 25 მილიარდი ლარი და აქედან, 22 მილიარდს ცენტრალური მთავრობა დახარჯავს, ანუ სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დაიხარჯება.

ამიტომ პოსტებში, ძირითადად, სახელმწიფო ბიუჯეტზე დავწერ.

2023 წელს სახელმწიფო ბიუჯეტში უნდა შევიდეს 22 მილიარდი ლარი. საიდან იღებს მთავრობა ამ ფულს?

  • 16.3 მილიარდი ლარი, ანუ შემოსავლის ძირითადი წყარო საქართველოში აკრეფილი გადასახადებია;
  • 710 მლნ ლარს სახელმწიფო საკუთრებიდან (დივიდენდი, პროცენტი) და მომსახურების გაწევიდან იღებს;
  • 450 მლნ ლარს ადრე გაცემული სესხების უკან დაბრუნებით;
  • 340 მლნ ლარს ჯარიმებით და ტრანსფერებით;
  • 280 მლნ ლარს გრანტით;
  • 200 მლნ ლარს პრივატიზაციიდან;
  • 3.6 მილიარდი ლარი უნდა ისესხოს, ანუ ახალი ვალი უნდა აიღოს.

დანარჩენი სხვა დროს…