ძმები… ტყუპი ძმები… ანეტა და სერგო ღონღაძეების ოჯახის სიხარული ელვის სისწრაფით მოედო სოფელ ნებოძირს.

პატარა ულამაზეს მარიამს ორი ძმა ერთად შეემატა. ბიჭებს ბიძინა და გივი დაარქვეს და ღვთის მორწმუნე ცოლ-ქმარმა სოფლის მღვდელს, იასონ მხატვრიშვილს და მის მეუღლე მართას მოანათვლინეს. მას შემდეგ ტყუპებს კიდევ ოთხი შეემატა…

შვიდი და-ძმა… მხიარული, ამღერებული ოჯახი… ბედნიერი მშობლები… ბავშვები მშობლებთან ერთად შრომობდნენ. სწავლაში საუკეთესონი ერთმანეთზეც ზრუნავდნენ.

ტყუპები საოცრად ჰგავდნენ ერთმანეთს. ლამაზი, ათლეტური აღნაგობის მქონეებს, ჩაცმულობაც ერთნაირი ჰქონდათ. მუდამ ერთად დადიოდნენ. მათ დანახვას არაფერი სჯობდა. განსაკუთრებით სატანვარჯიშო ძელზე ვარჯიშის დროს. მთელი სოფლის ახალგაზრდობა იკრიბებოდა მათ საცქერლად, როცა ერთმანეთის საპირისპიროდ ტრიალებდნენ და საოცარ კომპოზიციებს ქმნიდნენ. თითქოს ჰაერში დაფრინავდა ორი ერთნაირი…

 

1937 წელი.

ბავშვების ნათლია სოფლის მღვდელი, განათლებითა და პროგრესული აზროვნებით გამორჩეული იასონი ღამით, მალულად უცხო პირებმა სახლიდან გაიყვანეს და უგზო-უკვლოდ გააქრეს… ამ ამბავმა მარტო ნათლულები კი არა, მთელი სოფელი შეაძრწუნა, მაგრამ წინ მეტი განსაცდელი ელოდათ…

 

1941 წელი.

ავად მოსაგონარი მეორე მსოფლიო ომი დაიწყო. ბიძინამ და გივიმ სიმწიფის ატესტატთან ერთად საბრძოლო ნათლობაც მიიღეს და სკოლის მერხიდან პირდაპირ ფრონტზე ამოყვეს თავი „საბჭოთა სამშობლოს“ დასაცავად.

იმ ღამეს მთელი ოჯახი ეხუტებოდა ორ ძმას, გათენებამდე არავის ეძინა… ან რა დააძინებდათ…

ინათა თუ არა, დედამ ორივე შვილს ხელი ჩაჰკიდა, ჯერ სამახსოვრო სურათები გადაიღეს, შემდეგ მათ გორის კომისარიატში წაუძღვა. თვალცრემლიანი ევედრებოდა სამხედრო კომისარს ქალი, ერთად არ მოეხვედრებინათ მისი ბიჭები, იქნებ ერთ-ერთი მაინც დაბრუნებოდა შინ…

კომისარმა დედის თხოვნა გაითვალისწინა და ომში წასული ძმების გზებიც სამუდამოდ გაიყარა…

„ომების ისტორიაში იშვიათად მომხდარა, ქვეყნის სამხედრო ნაწილებს გადაელახოს ისეთი მაღალმთიანი ქედი, როგორიც კავკასიონის ქედია და თანაც საშინელ, ცუდ კლიმატურ პირობებში.

ციცაბო, უგზო-უკვლო მარადთოვლიანი კალთები და მასზე მიმავალი ჯარისკაცები მთლიანი სამხედრო აღჭურვილობით, სურსათ-სანოვაგით და რაც მთავარია, საკაცეებში მწოლიარე დაჭრილებით.

392 – ე ქართულმა მსროლელმა დივიზიამ სისხლისგან დაცალა მტრის ნაწილები, ჩრდილოეთ კავკასიისა და ყუბანის მისადგომებთან, 55-დან მხოლოდ 18-მა მზვერავმა გადალახა კავკასიონის თოვლიანი ქედი“…
იგონებს საკუთარ წიგნში „მტერთან პირისპირ“ მამა.

 

ის გადარჩა…

მაგრამ თავისი გადარჩენის სიხარული დიდად არ განუცდია, რადგან შინ დაბრუნებულმა წერილი მიიღო: გივის შორეულ ვლადივასტოკში ტყვეობაში დაელია სული…

სამუდამოდ ჩამოატყდა ათასტყვიასგადარჩენილ მზვერავს, ბიძინა ღონღაძეს მარცხენა მხარე, რომელსაც მუდამ თავისი ტყუპისცალი ძმა უმშვენებდა.

თუმცა… მისთვის ომი მშვიდობიანი წლების დროსაც არ დამთავრებულა და ეს არ იყო ერთადერთი ტრაგედია მის ცხოვრებაში.

ახალგაზრდამ დაკარგა მეუღლე, შემდეგ შვილი, შემდეგ შვილისშვილი და მეორე მეუღლეც…

„მარტო არ დავბადებულვარ და მარტო რატომ უნდა მეცხოვრა?“- იტყოდა ხანდახან სოფლად მარტო დარჩენილი… მაგრამ სულით ძლიერი, შეუპოვრად განაგრძობდა ბრძოლას ცხოვრებისეულ მძიმე გამოწვევებთან…

ბევრ კეთილ საქმესთან ერთად, ფრონტელი და სხვა მეგობრების დახმარებით სოფელში შინმოუსვლელთა სახსოვარი ააგო და მათი სურათები კედელზე მოათავსა. სურათებს შორის მისი ტყუპისცალი ძმაც არის.

ეს ადგილი სიცოცხლის ბოლომდე საკუთარი სახლივით უყვარდა, ხოლო 9 მაისს საკუთარ მეორე დაბადების დღედ მიიჩნევდა; დღედ, როგორც სიმბოლოს სიკვდილზე სიცოცხლის გამარჯვებისა…9 მაისს გილოცავ მამა!

მარინა ღონღაძე